Phóng viên: Thưa ông, đến hẹn lại lên, vấn đề lạm thu tiếp tục được phụ huynh phản ánh đầu năm học. Năm nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) có chỉ đạo gì về vấn đề thu chi đầu năm?
- Ông Bùi Hồng Quang:
Thu chi đầu năm học là công việc của các trường và trách nhiệm chỉ đạo, giám sát của địa phương. Tuy nhiên, đầu năm học, Bộ GD-ĐT đã có văn bản hướng dẫn thực hiện việc này. Trong hướng dẫn nhiệm vụ năm học 2015-2016 các cấp từ mầm non lên THPT, chúng tôi đã yêu cầu các cơ sở giáo dục phải thực hiện thu, chi theo đúng quy định của nhà nước, không để xảy ra tình trạng lạm thu. Ví dụ, đối với những khoản thu để mua sắm phục vụ trực tiếp cho học sinh học tập, sinh hoạt như đồng phục, quần áo thể dục - thể thao, phù hiệu học sinh..., các cơ sở giáo dục cần thống nhất chủ trương, kiểu mẫu với phụ huynh học sinh, phụ huynh tự lựa chọn và quyết định hình thức tổ chức thực hiện thích hợp.
Đối với những khoản đóng góp cho nhà trường để thực hiện một số nhiệm vụ thay cha mẹ trong công tác nuôi, dạy học sinh như: tiền ăn, tiền chăm sóc bán trú, tiền nước uống... yêu cầu nhà trường phải trao đổi và có sự đồng thuận của phụ huynh học sinh về chủ trương, công khai mức thu, nội dung chi bảo đảm nguyên tắc thu đủ bù đắp chi phí.
Các trường phải quyết toán công khai những khoản thu tự nguyện.
Các trường vận động phụ huynh tham gia bảo hiểm y tế cho con em mình theo đúng quy định của Luật Bảo hiểm y tế; cần giải thích rõ nội dung và tính chất bắt buộc của bảo hiểm y tế để phụ huynh không hiểu lầm khi mua các loại bảo hiểm thương mại.
Ban đại diện cha mẹ học sinh phải thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của mình theo quy định tại Thông tư số 55. Tuyệt đối không tổ chức thu của phụ huynh để chi cho các khoản không phục vụ trực tiếp cho hoạt động của ban đại diện cha mẹ học sinh như bảo vệ cơ sở vật chất của nhà trường, bảo đảm an ninh nhà trường; trông coi phương tiện tham gia giao thông của học sinh; vệ sinh lớp học, vệ sinh trường; khen thưởng cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên nhà trường; mua sắm máy móc, trang thiết bị, đồ dùng dạy học cho trường, lớp học hoặc cho cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên nhà trường; hỗ trợ công tác quản lý, tổ chức dạy học và các hoạt động giáo dục; sửa chữa, nâng cấp, xây dựng các công trình của nhà trường.
Ngành giáo dục khuyến khích sự đóng góp tự nguyện của các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân để hỗ trợ cơ sở vật chất nhà trường. Tuy nhiên, việc quản lý, sử dụng khoản đóng góp này phải tuân thủ các nguyên tắc và yêu cầu trong thông tư quy định về tài trợ cho các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân. Đặc biệt, các cơ sở giáo dục phải tổ chức thu, quản lý và thông báo dự toán sử dụng, công khai quyết toán những khoản đóng góp tự nguyện theo đúng quy định của pháp luật; không tùy tiện lập quỹ để buộc học sinh đóng góp dưới danh nghĩa đóng góp tự nguyện.
Thông tư 55 không cấm các khoản thu tự nguyện đóng góp từ phía cha mẹ học sinh nhưng thực tế các khoản thu này được biến tướng thành quỹ lớp, quỹ phụ huynh và “đổ đồng” yêu cầu mỗi học sinh phải đóng một khoản nhất định?
Trong Thông tư 55 mà Bộ GD-ĐT đã ban hành không có khái niệm nào gọi là “quỹ lớp” hay “quỹ cha mẹ học sinh”. Do đó, nếu có là sai. Thông tư này chỉ có một quy định đó là khoản kinh phí hoạt động của ban đại diện cha mẹ học sinh. Kinh phí này được thống nhất trong hội phụ huynh.
Vì vậy, nếu khoản thu đó không hợp lý thì phụ huynh phải có ý kiến. Không có chuyện bắt hội cha mẹ phải đóng góp mua máy móc, trang thiết bị, cơ sở vật chất. Có rất nhiều quy định không được thông qua ban đại diện cha mẹ học sinh để thu. Tại sao “cứ đè” ra thu? Phụ huynh phải biết phản ứng.
Nhưng không phải phụ huynh nào cũng rõ quy định này và dám lên tiếng thưa ông?
Thế thì các trường phải có trách nhiệm phổ biến đến từng ban đại diện cha mẹ học sinh các lớp, phổ biến đến từng phụ huynh.
Theo ông, làm thế nào để phụ huynh không bị ám ảnh việc họp phụ huynh là đóng tiền?
Suốt thời gian qua, chúng tôi có yêu cầu UBND các tỉnh, các sở GD-ĐT hoàn thiện tất cả văn bản thu chi trong nhà trường. Đồng thời đề nghị phổ biến điều lệ ban đại diện cha mẹ học sinh đến từng phụ huynh. Các trường không làm, đó là trách nhiệm của các trường. Tuy nhiên, tôi nghĩ bản thân mỗi phụ huynh phải hiểu rõ quyền hạn và trách nhiệm của mình. Cơ quan quản lý trực tiếp của địa phương phải tăng cường chỉ đạo, kiểm tra và chấn chỉnh. Vấn đề này đã được phân cấp rất cụ thể. Các trường sai thì phải bị chấn chỉnh và có biện pháp khắc phục.
Yến Anh - Ngọc Huệ thực hiện